Ewolucja chrześcijaństwa
16.11.2020Popularyzacja chrześcijaństwa we wstępnych wiekach naszej ery w obrębie Cesarstwa Rzymskiego, to nie wyłącznie skutek wprowadzenia tejże religii jako religii oficjalnej przez cesarza Rzymu, lecz także wybitna zręczność adaptowania się do miejscowych uwarunkowań oraz umiejętnego zamienienia poprzednich religii.
Chrześcijaństwo, jako doktryna wywodząca się z obszaru Bliskiego Wschodu i podparta na obrzędowości żydowskiej, miałoby w innym trafie znaczną bolączkę w asymilacji w szczególnych pod względem ludowym rejonach Europy. Wykształceni na wzorcach rzymskich zachodniej Europy pierwotni ojcowie Kościoła migiem zapoczątkowali dostosowywanie rytuałów, a także formuł religii chrześcijańskiej do lokalnych uwarunkowań, żeby nowa doktryna pozostała entuzjastycznie uznana przez poddanych Rzymu. Mieszkańcy Rzymu rzadko nie posiadali wyraźniejszego kłopotu z aprobatą cudzoziemskich nurtów religijnych, jeśli jedynie takie godziły w ich wymagania metafizyczne.
Dosyć wcześnie zaszło dopasowanie porządku świąt chrześcijańskich do cyklu minionych obrzędów kultowych, czego rezultatem są np. współczesne Święta Bożego Narodzenia, jakie wymieniły uprzednie antyczne Saturnalia.
Plemiona europejskie praktykowały pomiędzy innymi zachowywanie obrazu własnych bóstw. Kardynalnie bałwochwalstwo jest zakazane w religiach podpartych na Starym Testamencie, w praktyce mimo wszystko raczej wcześnie obrazy o treści chrześcijańskiej poczęły pojawiać się pośród świeżych czcicieli. Wprzódy w roli emblematów, rychło coraz częściej jako wyszukana sztuka artystyczna. Po rozkładzie imperium na dwie części, w Bizancjum jęły pojawiać się ikony prezentujące historie z Ewangelii, Pana Jezusa, Matkę Boską jak również świętych. Ikony w Kościele Orientalnym to z reguły suto ozdabiane obrazy, zazwyczaj na drzewie obciągniętym tkaniną. Bywają one typowe głównie dla Kościoła Ortodoksyjnego oraz Unickiego, jakiego wpływ na wschodnie rubieże Rzeczpospolitej Obojga Narodów był nieprzerwanie żywy.
Ikony przylegają do takich dewocjonaliów, które objęte są głębokim kultem. W Polsce niesłychanie głośną ikoną jest portret Matki Bożej Częstochowskiej, przywieziony przez księcia śląskiego Władysława Opolczyka z terenów teraźniejszej Ukrainy, który to otworzył klasztor Paulinów na Jasnej Górze (leżącej w tamtym czasie w jego włościach). Umiejętność pisania ikon jest względnie konserwatywna, nie sposób poplątać ich z katolickimi obrazami religijnymi, niezależnie od epoki ich tworzenia. Pomimo nawrotu do praktyk kultowych na Wschodzie po rozpadzie ZSRR, plagą jest przemyt ikon świętych do Zachodniej Europy oraz USA, gdzie są wyjątkowo doceniane oraz poszukiwane jako arcydzieła sztuki.
